Kada su svi u porodici filolozi
teško je da vas zaobiđe komentar u vezi sa pravopisom. Moj stric, Srpko
Leštarić, izvrstan prevodilac sa arapskog jezika (i sa još mnogih drugih), i
poznavalac pravopisa i stila, inače pominjan već u postu Teorija prevođenja, dao je veoma dobar i koristan
komentar u vezi sa glagolima slomiti se i
razbiti se.
„Glagol(i) „(s)lomiti (se)“ mogu se vezivati
SAMO za duguljaste (možda smemo reći „jednodimenzionalne“) objekte: koplje,
štap, ruka, noga, vrat (izuzetak je srce, pod uticajem stranih „mustri“, jer ja
pretpostavljam da je taj okamenjeni izraz nastao putem doslovnog prevoda, kao
kalk);
Bilo šta „dvodimenzionalno“, tj. široko,
pločasto, može se samo razbiti a nikako slomiti,
dok ono što je kratko a debelo i široko, dakle – grudvasto („trodimenzionalno“)
može se slupati, smrskati, razmrskati, mada i razbiti,
a opet se ne može lomiti ili slomiti.
To je iz mog eseja Nevaljali
originali, ima ga na mom sajtu (srpkolestaric.com), povodom neispravne kolokacije „slomiti
jaje“:
Glagoli slomiti
(se) i polomiti
(se) mogu se odnositi na
prut, koplje, mač, ruku, rebro, kičmu, vrat – ono što je duguljasto a krto
(izgleda da mi i volju, pa
i srce, zamišljamo jednodimenzionalnim,
jer se na srpskom i oni mogu lomiti i slomiti); ne verujem piscima – a
prevodilac je pisac prevoda – kod kojih se može slomiti štogod okruglo, kockasto ili, uopšte, trodimenzionalno: glava, boca, lonac, jaje; takvi
objekti se (pogotovo ako nisu kompaktni, već šuplji) mogu razbiti, probiti, smrskati, zdrobiti, pući, kao što se i ono što se
doživljava kao dvodimenzionalno (prozorsko okno, vrata, pod) može razbiti, probiti, prolomiti itsl., ali nikada slomiti. Ovo je tipična kolokaciona
greška u govoru jednog dela mlađe urbane populacije, koja nije prihvatila dodir
s delima i jezikom Vukovih zapisa, a rasla je u dijalekatski nehomogenoj,
doseljeničkoj sredini u vreme raspada školskog sistema; no, to se nikako ne
može odnositi na profesora Božovića, koji je, doduše, dijalekatski heterogeno orijentisan, ali je doktorirao na
pojavi Arapina u našoj narodnoj književnosti.“
Нема коментара:
Постави коментар